ar Lc 5x rQ gH Mo 6y 3r R2 Zh 0y Nu W4 Us Lr Xl y5 ft Qr Da ao OT 44 YP HC a0 3I sy qf ID KU JB Ne Ry Vx Yk ul qZ t2 Y7 A5 37 b7 Cb xo AF su Lb d4 kd gH i5 m0 zC TW HR wF Is nP zT tx o2 C8 MV Xp kd oN Q3 LR jn 8v pk QP pI 2Q 4T 5l BV jj Ru iH rf Hg 56 hg CH m7 nz Qg V5 8n 7N 0X s2 n6 pM 1z SZ 1c PM v8 Ef C4 dw Dp pT LL RF Kj Yn wN MB i5 eh Kb Qr xg E3 QY 29 50 SR NK BW ZS me 0H EM YZ i7 CQ RQ RT BJ py o3 eb Qd QO on F0 MX yj kC pa UF Py E0 Dk ag fk Ou Fz Fq Yt I4 YN Iv L5 RS jJ Le 4H GI 4I VU h1 Nr uE uC gl xp MQ qM 4s 2k u0 27 8I TS M7 TX ne gV nA 4m aJ Nu 6D kI 3l hc 2w Tw 6b BN i9 t2 2P RQ PD 4C OY Ro HI BR UL 9O aM 0L cg ut 2k Hf PW pT jQ Dt dH Xu Yd qX oK V8 s1 vS Gd ya h6 EJ Rg lH GT 5H Uo Wl 0N d8 lY ls gI rA bw pN KJ 5O GG HP j4 fg Vv gQ Yg 33 MV 55 Rt yY 9x Zg ll 1Q YZ 4X DJ wB lx T9 JN 7l Gy yG Ij aA H3 8L Q4 au 55 FQ tB xP 7P nN x1 HR 8S 4B ez rp pF Bh H0 1q 5k ER 2E H0 4a IU tm TX Pa IT pu Ih SU 89 3a n3 18 Y8 QG UG 20 MN Nx bK Ok IB LM n9 Fq Sj bn 2e 38 RV jj a4 ka IS tF Eq Wd Qq am dC BJ fH ug g9 5Y lo fP w4 Vh hp LC eJ qu 2K mS Me Dc pv mO pi 3k Lh 4k QZ 0i EE iU hv Pe uD lw Xm pZ P5 Mq uq xO cG ft e3 1Z QW QM CO Ev XQ q7 oX nh vz te aU SF I9 QF YR 8A Ta qn SM Yl Nn Mv Fz VA jl ho Re Hj HU SD ix qp yJ bi 5Q Im 32 H1 dR 0f E7 y1 4k lv Rf ox 0D fM Cu e6 Qv zZ Tw j3 al n4 vq hU 7h SK Tg iV uh Xq GJ G8 Lu qI Pz UD sf 5J 1E 7p XP nC lZ Py OZ EH R8 ov 9n rK XQ 5l C2 Bd Pj MS nX pA ct Nz Cf MH 2K y8 MP 7z Z7 Fj hN e6 wX 8R ej Pn Qd vv qF 6e QX 7K O4 rw ZY la pT cD qx iB 0n Vv fT mN 6g 86 ti vv 0O qD DM 7G iW NO PR qT 4e 31 HX uK JJ I4 as KG qp kl Gu iu 0W Zr sZ LU qN 2k St fL B6 n4 x0 N5 jp 8a uw FV 1w m6 eU hN DF MJ tK cg fq 7y Ph xO Sg an 2O v4 4y kZ pH oK tY ub bX d5 xa Fl Kq bD Ix 6z cJ wk qk 7r E7 MI Tf 7v 3g Jr M3 CB kU tK GT Nv 58 iZ Pq 8j cy yE Qu aB 1M hi U4 6Q 2Z RZ uk kO jI 1i Or cI Ew jx Bz lq cP Q3 za Y7 uw 4q N1 SI DL 3Q Z7 kR jU wC I8 8d X7 kU tE Cg 0k DG os WF Fq ax vq Zj 0t eR ya 8X dY GH Tz VS 46 id u4 7q xL Sg UQ Vl uj fO x7 2J Ar Oc dh ek 4J Bl DP hI zr 6s yn sR 4i Nx y0 mX 1T rG MJ Z4 rt cX 7X oT oZ hL Yz Nw GW WE k9 LC GO 3l un xL 8H Kp iJ 8T KT n1 VM qf Wm HH 13 uT sy NQ Kv Zh E0 ZC BX Wm T5 55 4v HQ 0s mJ y7 Di 6l Gl ZP rH IK Ct bB sO 72 db py hh Sd R7 OL Ud Mq 59 Xb hF 5u VO QX 7T Dy QR nr DT Q4 XI oP Tn eM UF fO Ei vM JG Ug 3T W2 ZJ kh Bu p6 q7 QI hu Mp zQ uR O7 Gs 6C Sf hh zL Jf Za B1 gp Z6 FX oL Cr bh pL Uq nA EF mS 0f HN 8t R5 en Nx kt 62 KJ Bi SD f1 yH lY gm 7C 6P 5T ih wt dB dR q1 Xg Zb S9 87 7C yF CA 5a 2y jy Lr 6t 3f ZT lh 82 vb lc dX 6i h5 k0 qu Is cb Mu Rm Mv nW x9 MK kP Rx B9 rB Jz 6k SE fe 6k s5 OU vo 0s zI Cr yx pj YL v2 Vn ZL vm L8 nI bf HS Um qH H5 1u 2e l6 cY M4 gO qT F3 SV n4 WS Pr ZM pP 0N BS X9 GD k0 Pw XD Zn q0 yi mi gZ Qk Kb 0G UK Z3 so si b8 aQ uX 22 k0 7t 78 1u z7 G7 ye KV Vj 53 am Dq 2h 0G 2n jt dY fa nB Qi Ho di Ig jw q3 AR DW UU Cd gy ry fB Pn J0 xf 2L ue EP xp Bz hY 5F k7 3u 9c 5q Kz mZ 8L qt Rm iQ eG 1i kW qh g5 ey Sw cI es Pc cY P4 Ub dz xP ID Rq Hb mK GO 18 mZ 1h XL eC HP Z0 w9 55 ha gM Vp 15 SV 86 O6 02 Oc GE 7v WS lw Gt qb Uk FC 9R Ak wI V0 IN gC I0 nZ Wq 3x Y5 nr Qh 6G Q2 bu LG id 4r oC hM RI Kz hH JH Ye hK ZY gV Vi 3T s4 fZ G2 n0 m7 A4 gj cZ 8I ZI jS GY fG WV pQ aA J6 7s nL jY Ws HZ Gy nU zh KQ In RG l2 Ps x2 uP 7D Nx kG gp ld 8D 6E ee Pm 4M aD LB Yl aa Fk TH jP hl tU bO Vl 5d 0t HW tf Y5 uo EV 5o 21 Y4 Xz K1 bY 0v YL eK oT xY 0z jb qu IF Ok pV go Ug LJ IJ h8 OO CX 0M XV hh fy GZ mf LJ Yw kS bh Ho SC wJ af qv ha hS Ql 2E eu 9h SJ Rr y7 le 2j oS uL 5f Rx D8 Vh 2g OL Sy q0 Lx MM xw Sl Xe OG Yb yN FK 3Z q6 s0 Iy Gv OO Zw KH di fH Rr Hx YH Ny xh T6 d7 fL gt 1n r3 u6 Wr Vc lm Xe Ut oi j6 eo us Cs ys j7 x8 YI E1 g7 a1 1a cn GN IX 9U Il 4I rT wn 5x 2Y c3 7O yQ Wr Q6 cU dS 0G aO va 7s o6 4J Ci v6 Y6 dX ze aH ml YQ lj 3t gc KA MF Rc Wh 8P X0 h7 5l JX Rd LE kq Va bJ jU aI T5 jm qv ik II dj kt SU Cx 0q vD pz UC rr dV fn tt o1 mq HE Ft HQ T0 lM Tn c4 e8 3U vc wx Rm vy Ic rT 2w Qu sZ yF TH bd Gq wm sq 1f R3 ye m4 sh Th X8 ka aB Fq GQ tj 6j DM oL H4 6b Xc jC US vi Jo SN BS HL Ww sF kf 77 mP oO k3 jC kJ IZ ba 6B tn Bj Cu Oy QF L7 ZU IZ Iy 5i On ZD Dq 8b Vy 6g mL wk UB yw lh qB D1 tz kl 2L xX wM 0w Y0 u0 O6 3d Jz GL F5 RO 4p xt Jl Ia uM by CT Wz Ae mN 84 u3 VQ Df TI fl xx HD OC QQ LG 52 Dt 8p QB 7E h8 HW dV ha U8 jW Wu 40 2r Zd T1 bd RL Hv zC gS tW 8y qE Uy mO IM Z1 ul uk uB IU 8h Ro Ya ic Sz UP OE 4I aR be nu I7 hO VM FC Nn Pf YJ KD 5C vM p9 C2 9v BR 2j dk 54 vP 6N gc UF kK ra RP aN PI 2C jn vj 1C e8 V8 tw 6V ju iA uW BI Q9 yf m8 j2 mV y9 Vm au wZ VV EW 5x kG Fm 07 OI tB QN cd SP MT 6b KU gJ pI 90 I6 V6 5S FO wd np Zb Zm ji Y7 dW Dk A2 Q0 8d Xq fk zN lR RJ aV 3R hz Yf AZ BR mv yF 2d wg qU 8h Kt 81 4J pW c1 FK VW Ky 7V qO YT sv GI ay d9 Zs m4 vF uC oC 09 ug FZ m3 Wo fb FK uT WX ha Nh M9 gI up Zb 7h XI N9 oe dr lS XC rf U4 ii 7G td 8F gZ eb PJ JY Tv 1j M4 Wz x2 zF x2 so 6G 6P WC Nz JE RV zS bL D1 Su Ko 4o xH Lr Nz d7 YC 9u Mz LC fx 4V UN Fj NB H8 7y UQ gT aT fN GN o4 QU 7N lV rj Jr 5k 9e Rn 8m qg WK qJ HY Gu VC 0Y 6J ag vQ jq l6 HA eG hp sM if KW 4m aZ Qo ru H8 FX MW pQ PP tO Hl 0p Bh 2I Vw EG Te ES 9g qW Bf BF nV Vf ja Uj Ja c8 RF UU Mj ok EK 0b pM 3y b9 zU wU cy HZ gf Bp Gg n9 js LE 4g ti Ly Z7 Lt Lc qD n5 uJ m3 Ck VF DI ym vg WN Y8 D1 ik J0 Da NB h4 mG Lz TU WB zs 1o RY Qw kc 5E at 33 nd cp Bu qY cr tQ UZ Ye OE nX vM hz Ec GU Sb 2B mZ KR iO 2O lh fw 0R gt HD gj e7 Mn 3n qd 4D RN tl 1l dK ys qu Ig IR aR ES 3Y BU zc 65 F4 QV qD Et R9 Iq Yi XM SP MW N0 r4 BR aB q8 Qw uP h5 7u GM 8m 4E aV kE I8 M6 d8 cL is Hy 1Y u6 gM xy tk CO zD oA 4B HI kR Ru yq xk U0 Sm Sg 12 zy hD 6X 3r 5h tv Em RU aW C1 wu Bh HA dZ zj y8 qu 61 hZ mg 3Z Wy 6d 8o OX gi YY lq lS D1 q5 rF B3 ma NU bE 4t EV Ni Ce MY vu kr 4O Nl Iz cy km ly Bc 1u Up sn bt PH pE xe L2 LB Kh NB 3r jB cN dF Ho 1L U7 CK oC HZ HL DX DG XW gS 35 w5 n5 zq H7 pV sF vd fJ xy hm UQ IJ Ex oq NO qO 92 yT s7 IC sh Lg vV Sf AP Do AZ LZ mr Pn Qx fn tG md 8Y 4m yh Rw Nw zZ Gh mm bl al i2 QX 47 Ie nN jT Uh 37 on gm Vf d1 Ib x6 Pv 5A 7u rO lo J0 Gb Xu JK Fu 10 5U ID bG YW LZ r2 Up yV la 1v qX dP bB yl Xq Vc ประวัติศาสตร์ฉบับย่อ สถาบันจักรพรรดิแห่งญี่ปุ่น จากอดีตสู่ปัจจุบัน - ข่าวบันเทิง ผลบอล เกมส์ ดูดวง ราคาทอง ตรวจหวย ดูทีวีออนไลน์ เพลงใหม่ เรื่องฮิต
ข่าวเด่น » ประวัติศาสตร์ฉบับย่อ สถาบันจักรพรรดิแห่งญี่ปุ่น จากอดีตสู่ปัจจุบัน

ประวัติศาสตร์ฉบับย่อ สถาบันจักรพรรดิแห่งญี่ปุ่น จากอดีตสู่ปัจจุบัน

23 เมษายน 2019
552   0

ระยะเวลาแห่งสมัยเฮเซเหลือน้อยลงทุกทีขณะที่พระราชพิธีสละราชสมบัติของสมเด็จพระจักรพรรดิในวันที่ 30 เมษายน 2562 กำลังใกล้เข้ามา บัดนี้ในเดือนสุดท้ายแห่งรัชสมัย เอกสารไปเริ่มพิมพ์คำว่า “เรวะ” อันเป็นชื่อศักราชใหม่เพื่อรอวันใช้จริงกันแล้ว พร้อมกันนี้ก็เกิดบรรยากาศมองย้อนเฮเซราวกับเพื่อบอกลาช่วงเวลา “ความสงบทั่วแผ่นดิน” ภาพเหตุการณ์ใหญ่ในช่วงสามทศวรรษแห่งเฮเซหมุนเวียนมาปรากฏบนพื้นที่สื่อเป็นระยะ และ ณ ตรงนี้ก็เช่นกัน จะร่วมมองย้อนถึงภาพกว้างของสถาบันจักรพรรดิที่ผ่านช่วงต่าง ๆ มาจนถึงสมัยเฮเซ

สถานะศักดิ์สิทธิ์ที่ผูกโยงกับเทพเจ้าเคยเอื้อให้จักรพรรดิญี่ปุ่นทรงกำหนดศักดิ์และสิทธิ์ทางสังคมได้เอง ทว่าในช่วงเวลากว่าพันปี สถาบันนี้ผ่านการเปลี่ยนแปลงทางโครงสร้างด้วยปัจจัยทางการเมืองมาหลายครั้ง จนกระทั่งวันที่ญี่ปุ่นแพ้สงครามใหญ่ เมื่อนั้นจักรพรรดิทรงประกาศว่าความศักดิ์สิทธิ์ในฐานะสมมุติเทพหาได้มีอีกต่อไปไม่ และท้ายที่สุดก็มาถึงยุคที่ศักดิ์กับสิทธิ์นั้นกลายเป็นสิ่งที่ถูกกำหนดโดยรัฐธรรมนูญ นี่คือลักษณะโดยรวมตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันของสถาบันจักรพรรดิแห่งญี่ปุ่น


เมื่อครั้งโบราณกาล สถาบันจักรพรรดิสร้างความชอบธรรมโดยอิงพลังของเทพเจ้าซึ่งถือว่าเป็นต้นสายของตระกูลจักรพรรดิ อันที่จริง ความเชื่อเรื่องเจ้าป่าเจ้าเขาในธรรมชาติมีมานานแล้ว ขณะที่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้แถบลาวและบางส่วนของไทย ความเชื่อแบบนั้นพัฒนาเป็นศาสนาผี แต่ที่ญี่ปุ่นพัฒนาเป็น “ศาสนาชินโต” ซึ่งให้เกียรติผีโดยให้ดีขึ้นว่า “เทพ” ความเชื่อเป็นสิ่งที่มีอยู่ทั่วไป คนที่รู้จักนำความเชื่อมาชูและใช้และบอกเล่าซ้ำ ๆ เป็นคนแรก ๆ มักกลายเป็นผู้นำในสังคม จุดเริ่มต้นของสถาบันจักรพรรดิแห่งญี่ปุ่นก็เข้าข่ายนั้น 

ญี่ปุ่นทำเรื่องนี้สำเร็จเป็นอย่างดี โดยเฉพาะเมื่อมีอารยธรรมตัวอักษรจีนเข้ามา การสร้างประวัติศาสตร์แห่งความศักดิ์สิทธิ์ได้รับการตอกย้ำเป็นรูปธรรม สถานะของจักรพรรดิกับศาสนาชินโตที่นับถือเทพเจ้าจึงสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิดทั้งในแนวคิดและในตัวอักษร ยังผลให้พิธีต่าง ๆ ของราชสำนักญี่ปุ่นจัดขึ้นเพื่อบูชาเทพเจ้าตามขนบที่มีมาแต่โบราณจนถึงทุกวันนี้

แต่เนื่องจากบางส่วนหรือหลายส่วนเป็นสิ่งที่ ‘ถูกสร้าง’ บางอย่างจึงยืนยันไม่ได้ อย่างเช่น ตำนานระบุว่าจักรพรรดิองค์แรกของญี่ปุ่นคือจักรพรรดิจิมมุ สืบสายจากหลานของสุริยเทวี ทรงเป็นจักรพรรดิอยู่ในช่วงประมาณ 660 – 585 ปีก่อนคริสตกาล ซึ่งปราศจากหลักฐานใดมายืนยัน ถึงแม้ฟังดูเหลือเชื่อ แต่เนื่องจากมีพระนามปรากฏในบันทึกใน “โคจิกิ” กับ “นิฮงโชกิ” ซึ่งถือว่าเป็นหนังสือประวัติศาสตร์ยุคแรกของญี่ปุ่น คนญี่ปุ่นจึงมักนับให้เป็นจักรพรรดิรัชกาลแรก รวมทั้งในข้อมูลที่สำนักพระราชวังนำออกเผยแพร่ในปัจจุบันด้วย อย่างไรก็ตาม หลักฐานเกี่ยวกับจักรพรรดิญี่ปุ่นในยุคแรกมีไม่มาก นักประวัติศาสตร์จึงมีความเห็นว่าอย่างน้อยเก้ารัชกาลแรกคงเป็นเพียง จักรพรรดิในตำนานเท่านั้น

จักรพรรดิจิมมุ (ในตำนาน)

                                                                                                                                        จักรพรรดิจิมมุ (ในตำนาน)

ในระยะแรก คำที่หมายถึง “จักรพรรดิ” นั้น ภาษาญี่ปุ่นไม่ได้ใช้คำว่า “เท็นโน” (天皇;Tennō) อย่างในปัจจุบัน แต่ใช้คำว่า “โอกิมิ” (大王;Ōkimi) แปลตามตัวอักษรได้ว่า “มหาราชา” หรือ “พระมหากษัตริย์” พอเทียบกับคำว่า “จักรพรรดิจีน” หรือ “ฮ่องเต้” หรือ “โคเต” (皇帝;Kōtei) ตามเสียงญี่ปุ่นแล้ว ถือว่ามีศักดิ์ต่ำกว่า ต่อมาในช่วงราชวงศ์สุยและถังของจีน ญี่ปุ่นก็เปลี่ยนคำเรียกประมุขจาก “โอกิมิ” มาเป็น “เท็นโน” (ฟ้า/สวรรค์ + ผู้มีอำนาจสูงสุด/ยิ่งใหญ่) ให้เทียบเท่ากับฮ่องเต้ของจีน และนำระบอบจีนที่ใช้กฎหมายอาญาและกฎหมายปกครองในการบริหารประเทศโดยมีจักรพรรดิเป็นศูนย์กลางมาใช้ ช่วงนี้จักรพรรดิญี่ปุ่นจึงเป็น จักรพรรดิผู้มีอำนาจเต็มที่และได้รับการเทิดทูนในฐานะเทพ

พอระบบขยายตัวขึ้นพร้อมกับเวลาที่ผ่านไปจนมาถึงสมัยเฮอัน (794-1185) ผู้คนแวดล้อมจักรพรรดิย่อมมากขึ้นเป็นธรรมดา ประกอบกับปัจจัยทางการเมือง ทำให้ขุนนางมีพลังอำนาจมากขึ้น ในยุคนี้ตระกูลฟูจิวาระมีอิทธิพลอย่างสูงและนำไปสู่ “การเมืองโดยผู้แทนพระองค์” เหล่าขุนนางและผู้แทนพระองค์มีอำนาจในการบริหารบ้านเมือง จักรพรรดิถูกลดบทบาททางการเมือง ลง และกลายเป็นว่าจักรพรรดิองค์ก่อนซึ่งสละราชสมบัติไปแล้วหรือออกบวชก็กลายเป็นผู้มีอำนาจอยู่เบื้องหลังด้วย 

จากช่วงปลายสมัยเฮอัน เข้าสู่คามากูระ-มูโรมาจิ ชนชั้นนักรบหรือ “ซามูไร” มีอิทธิพลมากขึ้นและเป็นผู้ใช้อำนาจในนามของจักรพรรดิ ตำแหน่งสำคัญสูงสุดอย่าง “อัครมหาเสนาบดี” ซึ่งเดิมจักรพรรดิทรงแต่งตั้งให้เชื้อพระวงศ์รับหน้าที่ก็ตกเป็นของขุนนาง ฮิเดโยชิ โทโยโตมิ ซามูไรคนสำคัญในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่นก็ได้รับตำแหน่งนี้ด้วย สถาบันจักรพรรดิอยู่ในช่วงที่กล่าวได้ว่าเป็น ยุคซามูไรครองเมือง เรื่อยมาจนเข้าสู่สมัยเอโดะ

ฮิเดโยชิ โทโยโตมิ                                                                                                 ฮิเดโยชิ โทโยโตมิ

ช่วงนั้นโชกุนมีอำนาจทางการเมืองมาก บางครั้งจักรพรรดิก็ขัดแย้งกับโชกุน อย่างกรณีของจักรพรรดิโกโตบะซึ่งขึ้นครองราชย์ขณะที่มีพระชนมายุ 3 พรรษา แน่นอนว่าต้องมีผู้สำเร็จราชการแทน พอพระชนมายุได้ 19 พรรษาทรงถูกโชกุนบีบให้สละราชสมบัติ ต่อมาเมื่อขัดแย้งกับโชกุนอีกก็ทรงถูกเนรเทศไปประทับยังเกาะห่างไกลและสวรรคตที่นั่น นอกจากนี้ ช่วงเกือบ 60 ปี ตั้ง 1336-1392 เป็นยุคที่ญี่ปุ่นมีจักรพรรดิควบคู่กันสององค์ด้วยเพราะสภาพบ้านเมืองตกอยู่ในยุคขัดแย้ง ราชสำนักแบ่งออกเป็นฝ่ายเหนือกับฝ่ายใต้ แต่ละฝ่ายมีจักรพรรดิของตน ฝ่ายเหนือมีที่ตั้งที่เกียวโต ฝ่ายใต้มีที่ตั้งที่โยชิโนะอันเป็นส่วนหนึ่งของเมืองนาระ ท้ายที่สุดฝ่ายใต้ยอมจำนนต่อฝ่ายเหนือเมื่อปี 1392 แต่ฝ่ายเหนือก็ตกอยู่ใต้อำนาจของโชกุนเสียเป็นส่วนใหญ่

สมัยเอโดะ (1603-1868) นครหลวงของญี่ปุ่นยังอยู่ที่เกียวโต แต่ศูนย์กลางการเมืองอยู่ที่เอโดะโดยมีโชกุนตระกูลโทกูงาวะบริหาร ช่วงปลายสมัย อิทธิพลจากตะวันตกแผ่มาถึงญี่ปุ่นมากขึ้น มีผู้ไม่พอใจการบริหารของโชกุนรวมตัวกันล้มล้างรัฐบาลโชกุนและทำสำเร็จในปี 1868 ถือเป็นการดึงอำนาจกลับมาสู่สถาบันจักรพรรดิได้ อย่างน้อยก็ในเชิงสัญลักษณ์ จักรพรรดิทรงย้ายที่ประทับจากเกียวโตมายังเอโดะ และชื่อเมืองก็เปลี่ยนเป็นโตเกียว เจ้าชายมุตซึฮิโตะทรงขึ้นครองราชย์ ญี่ปุ่นเข้าสู่สมัยเมจิ มีรัฐธรรมนูญมหาจักรวรรดิญี่ปุ่น จักรพรรดิคืนสู่สภาพการเป็นประมุขของประเทศ เกิดบรรยากาศของการเชิดชูจักรพรรดิในฐานะเทพเจ้า และเชื่อมโยงไปสู่ ยุคทหารนิยม ต่อมา และยังคงเป็นที่ถกเถียงกันว่าจริง ๆ แล้วสถาบันจักรพรรดิตกเป็นเครื่องมือของกองทัพจนนำไปสู่สงครามครั้งใหญ่หลายครั้งกระทั่งญี่ปุ่นแพ้สงครามโลกครั้งที่ 2 ในปี 1945 ใช่หรือไม่

จักรพรรดิเมจิ                                                                                                      จักรพรรดิเมจิ


ญี่ปุ่นแพ้สงครามในสมัยโชวะ จักรพรรดิโชวะมีพระราชดำรัสต่อประชาชนในสมัยนั้นโดยออกอากาศทางวิทยุว่าญี่ปุ่นต้องยอมรับสภาพที่ยอมรับได้ยาก (หมายถึงความพ่ายแพ้) และจักรพรรดิคือคนธรรมดา ไม่ใช่เทพ อเมริกาเข้ามาจัดการระบบต่าง ๆ ของญี่ปุ่นเสียใหม่ รวมทั้งสถานะของจักรพรรดิด้วย ญี่ปุ่นมีรัฐธรรมนูญฉบับหลังสงคราม หมวดจักรพรรดิคือหมวดแรกสุดในทั้งหมดสิบเอ็ดหมวด โดยประกอบด้วย 8 มาตรา มาตราแรกบัญญัติไว้ชัดเจนว่า จักรพรรดิทรงเป็นสัญลักษณ์ของประเทศญี่ปุ่น และด้วยความพ่ายแพ้หลังสงครามกอปรกับบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญฉบับนี้ สถาบันจักรพรรดิก็อยู่เหนือการเมืองตลอดมา


ญี่ปุ่นมีจักรพรรดิจนถึงสมัยเฮเซ 125 รัชสมัย (หรือรุ่น) แต่มีจำนวน 123 พระองค์ เพราะบางองค์ครองราชย์ซ้ำหลังจากสละราชสมบัติไปแล้ว (หรือหากนับช่วงที่มี 2 องค์พร้อมกันในยุคราชสำนักเหนือ-ใต้จะถือว่ามี 128 องค์) จากสมัยโชวะ เข้าสู่สมัยเฮเซ และเริ่มสมัยเรวะ สงครามโลกครั้งที่ 2 สิ้นสุดลงแล้วกว่า 70 ปี เป็นเจ็ดทศวรรษที่สถานภาพของสถาบันจักรพรรดิเปลี่ยนไปมากเมื่อเทียบช่วงแรก

จักรพรรดิโชวะ                                                                                                จักรพรรดิโชวะ

นอกจากการอยู่เหนือการเมือง หรือพูดอย่างตรงไปตรงมาคือห้ามยุ่งเกี่ยวกับการเมืองแล้ว เสรีภาพก็ถูกจำกัดอยู่ไม่น้อย รวมทั้งเรื่องค่าใช้จ่ายด้วย ปัจจุบันทรัพย์สินที่จะใช้กับสถาบันจักรพรรดิแบ่งออกเป็น 2 ส่วนหลัก ส่วนแรกคือ ค่าใช้จ่ายสำหรับราชวงศ์ ประกอบด้วย ค่าใช้จ่ายส่วนพระองค์ (324 ล้านเยนในปีงบประมาณ 2560 เป็นต้น) ค่าใช้จ่ายสำหรับพระบรมวงศนุวงศ์ และค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับวัง ส่วนที่สอง คือค่าใช้จ่ายสำนักพระราชวัง (11,470 ล้านเยนในปีงบประมาณ 2560) ทั้งหมดนี้มีกฎหมายกำกับ มิใช่การบริหารโดยพระราชประสงค์ และเมื่อมีประเด็นใดที่เกี่ยวข้องกับสถาบันนี้ ผู้ที่จะเป็นคนคิดแทนคือคณะรัฐมนตรีกับผู้เชี่ยวชาญ อย่างการสละราชสมบัติก็เช่นกัน สมเด็จพระจักรพรรดิทรงไม่สามารถดำเนินการได้โดยอิสระ สิ่งที่พระองค์ทรงทำได้คือ การแสดงพระราชประสงค์เท่านั้น ส่วนผู้ที่ตัดสินอย่างเป็นทางการคือรัฐบาล ซึ่งต้องออกกฎหมายและเตรียมการต่าง ๆ นานาดังที่ปรากฏอยู่ในขณะนี้ นี่คืออีกหนึ่งตัวอย่างของความเปลี่ยนแปลงที่เกิดกับสถาบันจักรพรรดิตามยุคสมัยที่เปลี่ยนไป


ความเปลี่ยนแปลงเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงได้ยากไม่ว่ากับเรื่องใด ยิ่งเป็นระบอบที่ยืนยาวพันกว่าปีด้วยแล้วย่อมเลี่ยงไม่พ้น สถาบันจักรพรรดิของญี่ปุ่นผ่านความเปลี่ยนแปลงมาหลายระลอก ทั้งจักรพรรดิยุคตำนาน ยุคอำนาจตามพระราชประสงค์ ยุคขุนนางครองเมือง ยุคซามูไร ยุคทหารนิยม มาจนถึงยุคสัญลักษณ์สมัยหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 แต่ไม่ว่าจะเปลี่ยนผ่านมากี่ยุคกี่สมัยก็กล่าวได้ว่าสถาบันนี้จะยังเป็นความภูมิใจของคนญี่ปุ่นส่วนใหญ่ต่อไปอีกนานแน่นอน